TURP ameliyatı (Transüretral Prostat Rezeksiyonu), erkeklerde iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) tedavisinde en sık kullanılan ve en etkili olan cerrahi yöntemdir. Endoskopik (kapalı) bir işlem olan TURP, prostatın büyümüş ve idrar kanalına bası yapan (adenom) kısmının çıkarılması amacıyla uygulanır. Bu yazımda sizlere TURP ameliyatının nasıl yapıldığını, kullanılan teknikleri, alternatif tedavi seçeneklerini ve hastaların dikkat etmesi gereken noktaları anlatacağım.
TURP Ameliyatı Nedir?
TURP, iyi huylu prostat büyümesi (BPH) sonucu idrar yapmada güçlük çeken hastalar için yapılan bir endoskopik (kapalı) ameliyattır. Prostatın idrar kanalını sıkıştıran kısımları yongalar halinde traşlanıp kesilerek çıkarılır. Bu işlem, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir. Geçmişten günümüze kadar TURP, BPH tedavisinde altın standart olarak kabul edilmiş ve hala bu özelliğini korumaktadır.
TURP Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Ameliyat, hasta sırtüstü yatarken idrar kanalının ucundan (üretra) ucunda kamera olan özel bir alet (rezektoskop) ile girilerek yapılır. Rezektoskop ile prostatın büyüyen ve kanalı tıkayan kısımlarına ulaşılarak bu dokular kesilip mesaneye gönderir. Ameliyat sırasında hem kesme işlemi yapılır hem de kanayan damarlar yakılır. Ameliyat sonrası bir idrar sondası takılır ve serumla idrar kesesi yıkanır.
TURP Ameliyatında Kullanılan Teknikler
Monopolar TURP: Klasik olan tekniktir, bir elektrik akımı ile prostat dokusu kesilir.
Bipolar TURP (Plazmakinetik TURP): Daha gelişmiş bir tekniktir. Bu teknikte elektrot iki kutupludur, daha az kanama ve daha kısa iyileşme süresi sağlar. Bu yöntemde kullanılan sıvı da TURP sendromu riskini azaltır.
Bipolar TURP, kanama riskini azaltması ve komplikasyonları önlemesi nedeniyle günümüzde tercih edilmektedir.
TURP Ameliyatına Alternatif Yöntemler
TURP ameliyatına alternatif olarak çeşitli yöntemler mevcuttur. HOLEP (Holmium Lazer Enükleasyonu), özellikle büyük prostatlarda tercih edilir. Kanama riski çok düşüktür, cinsel fonksiyonlar üzerinde minimal etkisi vardır ve her boyutta prostat için uygulanabilir. Diğer bir alternatif, GreenLight lazer tedavisi olup, prostatın lazerle buharlaştırılması esasına dayanır, ancak son yıllarda kullanımı azalmıştır. Rezum ve diğer lazer yöntemleri de endoskopik olarak prostatın küçültülmesini hedefler, ancak bunlar genellikle daha küçük prostatlarda tercih edilir. Açık prostat ameliyatı ise çok büyük prostatlar veya diğer yöntemlerin uygulanamadığı durumlarda nadiren tercih edilir. Her bir alternatif yöntem, hastanın genel sağlık durumu, prostat büyüklüğü ve cerrahın tercihlerine göre belirlenir.
Özetle TURP’a alternatif olarak şu yöntemler uygulanabilir:
HOLEP (Holmium Lazer Enükleasyonu): Daha çok büyük prostatlarda tercih edilse de her boyuttaki prostata uygulanabilen, tekrarlama riski olmayan bir yöntemdir.
Açık Prostat Ameliyatı: İleri düzeyde büyük prostatlar için, ancak günümüzde daha az kullanılır.
GreenLight Lazer: Lazerle prostat dokusu buharlaştırılır. Ancak, son yıllarda kullanımı azalmıştır.
Rezum Ameliyatı: Prostata su buharı uygulanarak küçültülmesini sağlar.
TURP Ameliyatı Kimlere Yapılır?
TURP ameliyatı, genellikle ilaç tedavisine yanıt vermeyen veya ciddi idrar şikayetleri yaşayan erkeklere uygulanır. Özellikle iyi huylu prostat büyümesi (BPH) nedeniyle idrar yapmada zorluk çeken, sık sık idrara çıkma, gece idrara kalkma, idrar tutamama, mesane boşaltamama gibi sorunları olan hastalar için uygun bir tedavi seçeneğidir. Ayrıca, mesanede taş oluşumu, mesane divertikülü, sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, böbrek fonksiyonlarında bozulma gibi durumlar da TURP yapılmasını gerektirebilir. Sonda takılması gereken hastalar veya prostatın büyüklüğü nedeniyle idrar yapamama problemi yaşayanlar da bu ameliyata adaydır. TURP, ayrıca mesane boşalmasını tam olarak sağlayamayan ve ciddi şekilde yaşam kalitesi bozulmuş hastalarda da tercih edilen bir tedavi yöntemidir.
Özetle TURP ameliyatı genellikle şu durumlar için tercih edilir;
- İlaç tedavisiyle düzelmeyen idrar şikayetleri
- İdrar yapamama, sonda takma ihtiyacı
- Mesanede taş, divertikül veya enfeksiyon varlığı
- Böbrek fonksiyonlarında bozulma
- Gece idrara sık çıkma, uyku bozuklukları
TURP Ameliyatı Öncesi Hazırlık
Ameliyat öncesi hastaların genel sağlık durumu değerlendirilir. Özellikle yaşlı hastalar, kardiyoloji ve endokrinoloji uzmanları tarafından kontrol edilmelidir. Ayrıca, kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalar, operasyon öncesinde bu ilaçları kesmeli veya değiştirmelidir.
TURP Ameliyatında Anestezi
TURP Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
TURP ameliyatının süresi, prostatın büyüklüğüne ve cerrahın deneyimine bağlı olarak değişir, ancak genellikle 1 ila 1,5 saat arasında sürer. Eğer prostat çok büyükse, işlem süresi biraz daha uzayabilir. Ameliyat sırasında, prostatın büyüyen bölümleri endoskopik yöntemle kesilip mesaneye atılır, bu da zaman alabilir. Ancak, teknik gelişmeler ve cerrahın deneyimi sayesinde, TURP ameliyatı genellikle hızlı ve etkili bir şekilde tamamlanır. İşlem tamamlandıktan sonra, hastalar genellikle birkaç saat boyunca hastanede izlenir ve sonraki günlerde taburcu edilirler.
TURP Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
TURP ameliyatı sonrası iyileşme süreci genellikle hızlıdır, ancak hastalar birkaç gün boyunca dikkatli bir şekilde izlenmelidir. Ameliyat sonrası genellikle 1 gece hastanede kalmak gerekebilir, çünkü hastaya bir Foley sonda takılır ve idrar yolu iyileşene kadar serumla yıkama yapılır. Sonda genellikle 1-2 gün içinde çıkarılır. İlk birkaç gün, idrarda kanama veya pıhtı görülmesi normaldir ve zamanla düzelir. Ameliyat sonrası hastalar, fazla sıvı almalı, kabızlık oluşumunu engellemek için lifli gıdalar tüketmeli ve ağır aktivitelerden kaçınmalıdır. Ayrıca, 4-6 hafta süresince cinsel ilişki ve ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılması önerilir. İdrar yaparken hafif yanma, sık idrara çıkma gibi geçici şikayetler olabilir, ancak bu belirtiler genellikle iyileşme sürecinin bir parçasıdır ve zamanla geçer. Genel olarak, hastalar birkaç hafta içinde günlük aktivitelerine dönebilir, ancak tamamen iyileşme birkaç ay sürebilir.
Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
TURP ameliyatı sonrası hastaların iyileşme sürecini desteklemek ve komplikasyon risklerini azaltmak için birkaç önemli noktaya dikkat edilmesi gereklidir. İlk olarak, bol su içmek önerilir, çünkü bu, idrarın renginin açılmasına yardımcı olur ve kanama riskini azaltır. Ayrıca, lifli gıdalar tüketmek, kabızlık riskini önler ve sindirimi düzenler. Ameliyat sonrası ilk haftalarda ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalı ve sert yüzeylere uzun süre oturmamaktan kaçınılmalıdır. Bu, kanama riskini azaltır ve iyileşme sürecini hızlandırır. Cinsel ilişki konusunda da dikkatli olunmalı, genellikle 4-6 hafta boyunca cinsel ilişkiye girilmemesi önerilir. Ayrıca, hastaların kan sulandırıcı ilaçlardan kaçınması ve sadece doktorun önerdiği ilaçları kullanması önemlidir. İdrar yaparken hafif bir yanma veya sık idrara çıkma gibi şikayetler normaldir, ancak bu belirtiler 4-6 hafta içinde geçer. Son olarak, düzenli takip randevularına gitmek ve doktorun önerilerine uymak, herhangi bir komplikasyonu erken tespit etmek için önemlidir.
Özetle dikkat edilmesi gereken hususlar;
- Bol su içmek: İdrar rengini açar, kanamayı engeller.
- Lifli gıdalar tüketmek: Kabızlık önlenir, sindirim rahatlar.
- Ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmak: İlk 4-6 hafta boyunca yoğun fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.
- Cinsel ilişki kısıtlaması: İlk 4 hafta cinsel ilişkiden kaçınılması önerilir.
- Sert yere uzun süre oturmamaktan kaçınılmalıdır.
Ameliyatın Riskleri
TURP, tecrübeli cerrahlar tarafından yapıldığında genellikle sorunsuz geçer. Ancak, bazı nadir komplikasyonlar görülebilir:
- İdrar yapmada zorluk: Geçici bir durumdur.
- İdrar yolu enfeksiyonu: Antibiyotik tedavisi ile önlenir.
- Meninin mesaneye kaçması: Çocuk sahibi olma ihtimalini etkileyebilir.
- Erektil disfonksiyon: Ereksiyon sorunları, çok nadir görülür.
- Kanama: Büyük prostatlarda kanama riski artar.
- İdrar kaçırma: Geçici olarak görülebilir.
- TURP sendromu: Gelişmiş teknikler ile bu sorun nadiren görülür.
Ameliyat Sonrası Erken Dönemde Olası Durumlar
Ameliyat sonrası bazı geçici durumlar yaşanabilir:
- İdrardan kan gelmesi: Sonda çıkarıldıktan sonra ilk günlerde normaldir, zamanla geçer.
- İdrar yapamama: Geçici olarak gelişebilir, ek sonda takılabilir.
- İdrar yaparken ağrı veya yanma: Enfeksiyon veya iyileşme süreciyle ilişkilidir, antibiyotikle tedavi edilebilir.
- Sık idrara çıkma ve idrar kaçırma: Erken dönemde görülür, geçicidir.
Hangi Durumlarda Doktora Başvurulması Gerekir?
Ameliyat sonrası aşağıdaki durumlarda doktora başvurulmalıdır;
- İdrar yapamama
- Şiddetli kanama veya pıhtılı idrar
- Uzun süren ateş (38°C ve üzeri), titreme
- İdrar renginin kırmızı olmasına rağmen iyileşmeme
Özet
TURP ameliyatı, iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) tedavisinde uzun yıllardır güvenle kullanılan etkili bir cerrahi yöntemdir. Tecrübeli ellerde genellikle başarılı sonuçlar verir ve hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirir. Ameliyat, prostatın büyüyen kısmının endoskopik yöntemle çıkarılması ile idrar yapma sorunlarını ortadan kaldırır. Ancak, her cerrahi işlemde olduğu gibi, dikkat edilmesi gereken bazı riskler ve iyileşme süreci vardır. Hastaların, operasyon sonrası önerilen bakım talimatlarına uymaları, komplikasyon risklerini en aza indirir ve iyileşme sürecini hızlandırır. Alternatif tedavi yöntemlerinin de mevcut olması, her hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre en uygun tedavi seçeneğinin belirlenmesini sağlar. Sonuç olarak, TURP ameliyatı, ilaç tedavisine yanıt vermeyen ve ciddi şikayetleri olan BPH hastaları için etkili bir çözüm sunmaktadır.
Kaynak:
- https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/turp/about/pac-20384880
- https://www.nhs.uk/conditions/transurethral-resection-of-the-prostate-turp/
Üroloji Doktoru
