Prostat büyümesi iyi huylu büyüme ve kötü huylu büyüme olmak üzere iki türlüdür. İyi huylu büyüme halk arasında prostat büyümesi olarak bilinir. Prostat büyümesinin tıp dilinde benin prostat hiperplazisi olarak bilinir. Kötü huylu büyüme ise prostat kanseridir. Bu yazıda bahsettiğim prostat büyümesi, kanser dışı olan büyüme, yani prostatın iyi huylu büyümesidir.
Prostat Nedir?
Prostat, erkeklerde bulunan bir bezdir. İdrar kesesinin hemen altında bulunur ve içinden idrar kanalı geçer. Prostat hayati bir organ değildir. Üreme ve cinsel fonksiyonlar açısından önemli görevleri olan bir organdır. Meninin oluşumuna katkıda bulunur ve meni akışkanlığını sağlayan enzimler üretir. Prostattan köken alan hastalıklar; prostat kanseri, benin prostat hiperplazisi ve prostatit hastalığıdır.
Prostat Büyümesi Nedir?
Prostat büyümesi yaşlanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Yaşla birlikte vücutta erkeklik ve dişilik hormonları arasında oluşan dengesizlik nedeniyle prostat hücrelerin genişleyerek büyür. Bu büyüme prostat kanserinden farlı bir durumdur. Prostatın büyümesiyle birlikte, prostat içinden geçen idrar kanalında sıkışma olur. Bu sıkışma neticesinde idrar kanaldan geçmekte zorlanır ve işeme şikayetleri ortaya çıkar.
Prostat Büyümesi Belirtileri
Prostat büyümesin belirtisi büyümenin şiddetine göre değişir. Prostat büyümesinin başlıca belirtileri; idrar yapmakta zorlanma, idrarda incelme, sık idrar yapma, idrar bittikten sonra damlama, gece idrara çıkma, idrarın tam boşalmadığı hissi, mesanede dolgunluk hissidir. Prostat büyümesindeki belirtilerin nedeni, büyüyen dokunun idrar kanalını sıkıştırmasıdır. Ancak her prostat büyümesi idrar kanalını sıkıştırmaz. Prostat büyüse bile, idrar kanalına bası yapmadığı sürece belirtilere neden olmaz.
Prostat büyümesinde görülen belirtiler, şeker hastalığı, böbrek hastalıkları, kalp rahatsızlıkları, idrar kanalı darlıkları, mesane yaşlanması gibi nedenlerden dolayı da olabilir.
Prostat Büyümesi Tanısı
Prostat büyümesinin tanısını koymak basittir. Hastanın şikayetlerinin dinlenmesi, prostat muayenesi ve idrar akım hızının ölçülmesiyle tanı genellikle konur.
İdrar tahlili ve idrar kültürü yapılarak idrar yolu enfeksiyonu olup olmadığına bakılmalıdır. Kan PSA değerine bakılmalı, normalin üzerinde ise prostat biyopsisi yapılmalıdır. Mutlaka parmakla prostat muayenesi yapılmalı, prostatın büyüklüğüne ve kıvamına bakılmalıdır. Sertlik varsa yine prostat biyopsisi yapılmalıdır.
Üroflow denilen bir tetkik ile idrar akım hızı ölçülmelidir. İdrar akım hızının belli bir rakamın altında olması prostat büyümesini, idrar kanalı darlığını ya da mesanenin yetersiz kasıldığını gösterir.
Hasta idrarını yaptıktan sonra ultrason ile mesanede ne kadar artık idrar kaldığına bakılır. Artık idrar varsa mesanenin tam boşalmadığı anlaşılır.
Prostat Büyümesi Tedavisi
Prostat büyümesine ait şikayetler orta ya da ciddi derecede ise tedavi edilmelidir. Prostat bezinin büyüklüğü ya da küçüklüğünden çok, şikayetlerin derecesi seçilecek tedavi seçeneğini belirler. Prostat çok büyük olmayabilir ama idrar kanalını tıkıyorsa tedavi gerekir. Aksine, prostat bezi çok büyük olabilir, ama idrar kanalında ciddi tıkanıklık yapmıyorsa tedaviye gerek kalmayabilir.
Prostat Büyümesi İlaç Tedavisi
Prostat büyümesinin tedavisinde kullanılan başlıca 2 grup ilaç vardır. Bunlar alfa blokörler ve 5 Alfa-redüktaz inhibitörleri adı verilen ilaçlardır.
Alfa Blokörler olarak bilinen ilaçlar, prostat ve mesane boynundaki düz kasları gevşeterek mesane çıkım direnci düşer yani idrar daha rahat dışarıya çıkabilir. Alfa blokörler grubu ilaçların üç dört alt grubu bulunur. Bunların hemen hepsi aynı etkiye sahiptir. Ancak yan etkileri yani istenmeyen etkileri birbirinden biraz farklıdır. Bu ilaçlardan bir grubunun en önemli yan etkisi boşalma sırasında meninin fışkırmasını engellemesidir.
Prostat büyümesinde kullanılan diğer grup 5-Alfa Redüktaz İnhibitörleri adı verilen ilaçlardır. Bu ilaçlar erkeklik hormonunun daha aktif olan formuna dönüşmesini engeller. Etkilerini kullanılmaya başlandıktan yaklaşık 6 ay sonra gösterirler. 40 gramın üzerinde olan prostatlarda daha etkilidirler. Daha küçük boyuttaki prostatlarda çok etkili olmaz. Uzun süreli kullanıldığında kan PSA düzeyini yarı yarıya düşürür. PSA düzeyi prostat kanseri taramasında kullanılan önemli bir testtir.
Prostat Büyümesi Ameliyatı
Prostat büyümesinde yapılan ameliyatlar ile prostat kanserinde yapılan ameliyatlar birbirinden tamamen farklıdır. Prostat büyümesinde prostatın hepsi çıkarılmaz ve kabuğu bırakılır. Prostat kabuğunun içinde büyüyen kısım, kapalı (TURP prostat ameliyatı) ya da açık ameliyat ile çıkartılır. Kabuk elastik bir yapıya sahiptir. Ameliyattan sonra büzülüp küçülerek kanal haline gelir. Böylece, idrar kanalının bütünlüğü bozulmamış olur. Ameliyatların çoğu kapalı olarak yapılır. Açık ameliyat, ancak prostat çok fazla büyükse uygulanır.
Prostat Büyümesi Kansere Dönüşür Mü?
Prostatta görülen büyüme kesinlikle kansere dönüşmez. Prostat büyümesi ile prostat kanseri birbirinden tamamen farklı iki hastalıktır. Ancak şunu unutmamak gerekir; bir kişide prostat büyümesi olsun ya da olmasın bir gün prostat kanseri gelişebilir. Bu iki hastalık bir kişide aynı anda da bulunabilir.
Prostat Ameliyatından Sonra Kanser Gelişir Mi?
Prostat ameliyatı, daha sonra prostat kanser gelişme olasılığını ortadan kaldırmaz. Prostat kanseri, prostatın kabuk bölgesinden gelişir. Prostat ameliyatında ise prostatın kabuk kısmına dokunulmaz. Dolayısıyla her zaman kanser gelişme ihtimali vardır. Bu yüzden ameliyat sonrası dönemlerde hastalar yılda bir kez prostat muayenesi olmalı ve PSA testi yaptırmalıdır.
