Testis kanseri tedavisi, testis kanserinin tipine ve evresine göre değişiklik gösterir. Testis kanseri, testis içerisinde bulunan hücrelerden köken alır. Köken aldığı hücrenin türüne göre isim alır. Bu yazıda, tipine ve evresine göre testis kanseri tedavisini anlatacağım.
Testis Kanseri Tedavisi: Tip ve Evreye Göre Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Testis kanseri tedavisi, kanserin tipine ve evresine göre yapılır. Testis kanserleri, testislerdeki germ hücrelerinden köken alır. Bunlar da seminom ve seminom dışı (non seminom) kanserler olarak iki gruba ayrılır.
Evre 0 (Karsinoma in situ) Testis Kanseri Tedavisi
Evre 0 testis kanserinde, kanser henüz daha testis dışına yayılmamıştır. Tümör belirteç seviyeleri (HCG ve AFP gibi) normal seviyededir. Ameliyattan sonra çıkarılan testisin patolojik inceleme sonucu karsinoma in situ gelirse, başka ek bir tedaviye gerek yoktur. Ancak, kısırlık nedeniyle uygulanan testis biyopsisi sonucunda karsinoma in situ tespit edilirse, belli aralarla tekrarlanan fizik muayeneler, testisin ultrasonografisi ve tümör belirteç düzeylerinin kan testleri ile yakından izlenebilir. BDT’nin büyüdüğüne veya invaziv bir kansere dönüştüğüne dair hiçbir işaret olmadığı sürece tedaviye gerek olmayabilir. CIS tedavi edilirse, genellikle ameliyat (testisi çıkarmak için) veya testise radyasyon tedavisi uygulanır.
Tümör belirteç seviyeleri yüksekse, kanser gerçekten evre 0 değildir – testiste sadece CIS bulunduğunda ve kanser yayılımı belirtisi olmadığında bile. Bu durumda kullanılan tedavi evre IS kanserleri içindir. (Aşağıya bakınız.)
Seminom Tipi Testis Kanseri Tedavisi
Evre I Seminom Tedavisi
Testis kanseri şüphesinde standart tedavi testisin ve spermatik kordonun çıkarılmasıdır. Bu işleme radikal inguinal orşiektomi adı verilir. Eğer patoloji sonucu seminom türü testis kanseri geldiyse, ameliyattan sonra genellikle birkaç tedavi seçeneği vardır. Bunlar;
Dikkatli Gözlem (Yakın Takip)
Eğer kanser testisin dışına yayılmadıysa, genellikle tercih edilen yöntem 10 yıla kadar yakın takiptir. İlk yıl her 3 ila 6 ayda bir, fizik muayene ve tümör belirteçlerinin seviyesine bakılır. Görüntüleme yöntemleri (bilgisayarlı tomografi ve bazen göğüs röntgeni) 6 ay boyunca 3 ayda bir ve ardından yılda bir veya iki kez yapılır. Eğer kanserin testis dışına yıldığına dair herhangi bir belirti bulamazsa, bir tedaviye gerek yoktur. Eğer kanser başka yerlere yayıldıysa, radyasyon veya kemoterapi gibi tedaviler uygulanır. Hastaların yaklaşık %15 ila %20’sinde, kanser çoğunlukla lenf düğümlerine yayılır. Ancak, radyoterapi veya kemoterapi tedavisine iyi cevap verir.
Radyasyon Tedavisi
Ana atardamar etrafındaki (para-aortik) lenf düğümlerine yönelik radyasyon tedavisi uygulanır. Seminom hücreleri radyasyona karşı çok hassastırlar. Bu yüzden düşük dozda radyasyon yeterlidir. 2 ila 3 hafta boyunca uygulanan yaklaşık 10 ila 15 tedavi genellikle yeterlidir.
Kemoterapi
Testis dışına yayılan seminomlar için bir başka tedavi seçeneği kemoterapidir. Ameliyattan sonra 1 veya 2 kür karboplatin tedavisi uygulanır. Genellikle kemoterapi daha kolay tolere edildiği çin radyasyona tercih edilir.
Evre IS Seminom Tedavisi
Bu evrede seminomu içeren testis çıkarıldıktan sonra bir veya daha fazla tümör belirteci hala yüksek seviyededir. Bu durum genellikle çok nadirdir ve kemoterapi ile tedavi edilebilir.
Evre IIA Seminom Tedavisi
Radyasyon
Bu evredeki kanserde, testisi çıkarmak için yapılan ameliyattan sonra, karın arkasındaki (retroperitoneal) lenf düğümlerine radyasyon tedavisi uygulanır. Burada uygulanan radyasyonun dozu, evre I seminomlara uygulanandan daha yüksektir.
Kemoterapi
Bu evredeki kanserler için bir diğer seçenek, 4 kür EP (etoposid ve sisplatin) veya 3 kür BEP (bleomisin, etoposid ve sisplatin) kemoterapisidir.
Evre IIB Seminom Tedavisi
Bu evredeki kanserler daha fazla sayıda ve daha farklı lenf düğümlerine yayılmıştırlar.
Kemoterapi
Genellikle tercih edilen tedavidir. Çoğunlukla ya 4 kür EP (etoposid ve sisplatin) ya da 3 kür BEP (bleomisin, etoposid ve sisplatin) tedavisi uygulanır.
Radyasyon
Radyasyon tedavisi bazen kemoterapi yerine bir seçenek olabilir.
Evre IIC Seminom Tedavisi
Bu evrede tedavi 4 kür EP (etoposid ve sisplatin) veya 3 veya 4 kür BEP (bleomisin, etoposid ve sisplatin) kemoterapidir. Diğer bir seçenek ise 4 kür VIP (etoposid, ifosfamide ve cisplatin) olabilir. Radyasyon tedavisi genellikle evre IIC seminom tedavisinde kullanılmaz.
Seminom Dışı (Non-Seminom) Testis Kanseri Tedavisi
Evre I Non-Seminom Tedavisi
Bu evredeki kanserlerin neredeyse tamamı tedavi edilebilir. Ancak tedavileri seminomlarınkinden farklıdır. Seminomlarda olduğu gibi, ilk tedavi kanserli testisi çıkarmaktır. Uygulanacak olan diğer tedavi seçenekleri ise hastalığın evresine bağlıdır.
Evre IA Non-Seminom Testis Kanseri Tedavisi
Takip
Herhangi bir tedavi uygulamayıp hasta yakın takibe alınır. Takip programında belli aralarla hastanın muayenesi ve bazı tetkiklerinin yapılması gerekir. Zaman geçtikçe ve herhangi bir sorun olmadığı olmadığında, testler arasındaki süre uzar. Kanserin tekrar etmesi (nüks), genellikle ilk bir veya iki yıl içinde olur. Nüks olduğunda, genellikle kemoterapi tedavisi uygulanır.
Retroperitoneal Lenf Nodu Diseksiyonu (RPLND)
Karnın boşluğunun arkasındaki tutulmuş lenf bezlerinin çıkarılmasının tedavi üzerine önemli katkısı bulunmaktadır. Ancak RPLND sonrası, ejakulasyonun olmaması gibi bir durum oluşabilir. RPLND çıkarılan lenf bezlerinde kanser hücresi tespit edilirse kemoterapi önerilebilir.
Kemoterapi
RPLND yerine 1 kür BEP (bleomisin, etoposid ve sisplatin) önerilebilir. Bu, nüks riskini azaltmaya yardımcı olur.
Evre IB Non-Seminom Testis Kanseri Tedavisi
Retroperitoneal Lenf Nodu Diseksiyonu (RPLND)
Karın arka duvarında bulunan lenf bezlerinin çıkarılması ameliyatıdır. Eğer çıkarılan lenf düğümlerinde kanser hücresi bulunursa, genellikle kemoterapi önerilir.
Kemoterapi
RPLND yerine 1 kür BEP (bleomisin, etoposid ve sisplatin) tedavisi önerilebilir. Bu, kanserin tekrar etme (nüks) riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca RPLND ameliyatında çıkarılan lenf bezlerinde kanser hücresi bulunursa, kaç lenf bezinde kanser olduğuna bağlı olarak 2 ila 4 kür BEP veya EP (etoposid ve sisplatin) tedavisi verilebilir.
Takip
Takip programı, birkaç yıl boyunca sık sık kontrolleri ve testleri gerektirir.
Evre IS Non-Seminom
Tümör belirteçleri (AFP veya HCG gibi) kanserli testis çıkarıldıktan sonra bile hala yüksekse, ancak bilgisayarlı tomografide bir tümör gösterilemiyorsa, genellikle kemoterapi önerilir. Bu, 3 kür BEP (bleomisin, etoposid ve sisplatin) veya 4 kür EP (etoposid ve sisplatin) olabilir.
Evre II Non-Seminom
Testis ve spermatik kordun çıkarılmasından sonra uygulanacak tedavi kanserin tipine ve evresine bağlıdır.
Evre IIA Non-Seminom
Tedavi, cerrahi sonrası kandaki tümör belirteçlerinin seviyelerine ve kanserin retroperitoneal lenf düğümlerine yayılma derecesine bağlıdır.
Tümör belirteç seviyeleri normal ise 2 tedavi seçeneği vardır:
- Retroperitoneal lenf nodu diseksiyonu (RPLND): Karın arkasındaki lenf bezlerinin çıkarılmasıdır. Çıkarılan lenf düğümleri kanser içeriyorsa kemoterapi (genellikle 2 kür) verilebilir. lenf düğümlerinde kanser yoksa hasta takip edilir.
- Kemoterapi: 4 kür EP (etoposid ve sisplatin) veya 3 kür BEP (bleomisin, etoposid ve sisplatin) uygulanır. Daha sonra hala kanser olabileceğinden şüphe ediliyorsa cerrahi yapılabilir.
Testis çıkarıldıktan sonra ameliyattan sonra tümör belirteçleri hala normalden yüksekse, tedavi yukarıda belirtildiği gibi kemoterapidir (EP veya BEP).
Evre IIB Non-Seminom
Tedavi, ameliyat sonrası kandaki tümör belirteç seviyelerine ve kanserin karın arkasındaki lenf düğümlerine (retroperitoneal lenf düğümleri) yayılma derecesine bağlıdır.
Tümör belirteç seviyeleri normal ise uygulanabilecek tedavi seçenekleri şunlardır:
- Kemoterapi: 4 kür EP (etoposid ve sisplatin) veya 3 kür BEP (bleomisin, etoposid ve sisplatin) uygulanabilir. Tümör belirteci normale dönerse, büyümüş lenf bezlerini çıkarmak için cerrahi yapılabilir.
- Retroperitoneal lenf nodu diseksiyonu (RPLND): Kanserin sadece bu lenf bezlerine yayıldığı bazı durumlarda, bu lenf bezlerini çıkarmak için ameliyat yapılabilir. Kemoterapi ameliyattan sonra verilebilir.
İlk ameliyattan sonra tümör belirteçleri hala normalden yüksekse, tedavi yukarıda belirtildiği gibi kemoterapidir (EP veya BEP).
Prof.Dr. Yusuf Özlem İlbey
