Kadın ürolojisi, ürolojinin bir alanıdır. Kadınlarda idrar kaçırma, mesane sarkması, sistit, ağrılı mesane sendromu, aşırı aktif mesane, vajinal fistül ve cinsellikle ilgili bozukluklar kadın ürolojisinin ilgilendiği başlıca konulardır.
Kadın Ürolojisi Nedir?
Üroloji, hem erkek hem de kadınlarda böbrekler, idrar yolları ve erkek üreme organlarının hastalıkları ile ilgilenen bir tıp bilimidir. Ayrıca böbreküstü bezlerinin cerrahi tedavisi de yine ürolojinin ilgi alanına girer. Kadın ürolojisi ise yine ürolojinin içinde bir çalışma alanıdır. Kadınlarda idrar kaçırma, sistosel, rektosel gibi vajinadan organ sarkmaları, ağlılı mesane sendromu, aşırı aktif mesane ve cinsel işlev bozukluklarının tanı ve tedavisi ile ilgilenilmektedir. Bu hastalıkların tanısında kullanılan ürodinami testinin yapılması ve yorumlanması da kadın ürolojisinin ilgi alanına girmektedir.
Kadın Ürolojisi Neye Bakar?
Kadın ürolojisinin ilgi alanına giren başlıca hastalıklar şunlardır;
Ağrılı Mesane Sendromu
İnterstisyel sistit ya da diğer adıyla ağrılı mesane sendromu, özellikle genç ve cinsel aktif kadınlarda sık görülen, sık idrara gitme ve leğen boşluğu içindeki organlarda hissedilen ağrı ve rahatsızlık hissi ile kendini gösteren bir hastalıktır.
Sık idrara çıkma, cinsel ilişki sırasında ağrı, vajina ve idrar yolunda ağrı ve yanma hissi hasalığın en sık görülen belirtileridir.
Sistit
İdrar kesesinin iltihabıdır. Kadınlarda erkeklerde daha sık görülür. Bunun nedeni kadınlarda idrar kanalının daha kısa olmasıdır. İdrar yaparken yanma, ağrı ve sızılama sistitin belirtileridir.
Sistitte hiçbir zaman ateş olmaz. Ateş ile beraber olan sistit belirtilerinde enfeksiyon çoğunlukla böbreğe kadar ulaşmış demektir.
Sistit atakları yılda 3 den fazla oluyor ise bu durum kronik sistit olarak değerlendirilir. Bu durumda sistite neden olabilecek işeme bozuklukları, mesane sarkması, rahim sarkması, şeker hastalığı ve damar tıkanıklığı gibi hastalıklar araştırılmalıdır.
İdrar Kaçırma
İdrar kaçırma kadınlarda daha sık görülür. İdrar kaçırma idrarın istem dışı mesaneden çıkması halidir. Aniden gelen sıkışma ile birlikte olan idrar kaçırmaya sıkışma tipi idrar kaçırma denir. İdrar kaçırma daha çok gülme, yürüme, koşma, merdiven çıkma, ağırlık kaldırma, cinsel ilişki esnasında ise buna stres tip idrar kaçırma denir. Bazen her iki idrar kaçırma birlikte de olabilir. Tedavi idrar kaçırmanın tipine ve altta yatan nedene göre değişir.
Mesane Sarkması
Vajinal yoldan sık yapılan doğumlar ve zor doğumlar, mesaneyi ve rahmi yerinde tutan bağları gevşetir. Sarkma muayene sırasında doktor tarafından fark edilir. Sarkma bazen tuvalet sırasında kişi eliyle fark edilebilir. Nadiren de cinsel ilişki sırasında eşler tarafından anlaşılır. Mesane sarkmasında bir diğer belirti her zaman olmasa da idrar kaçırmadır. Eğer sarkma çok şiddetli ise kişi oturmada sıkıntı çeker. Mesane tam olarak boşaltılamaz.
Mesane sarkması şiddetli ise tedavi ameliyattır. Ameliyattan sonra hasta bir gece hastanede kalır ve ertesi günü evine gönderilir.
Aşırı Aktif Mesane
Aşırı aktif mesane, idrar kesesindeki kasların düzensiz kasılması sonucu ortaya çıkan ani idrar yapma ihtiyacı, sıkışma, sık idrara çıkma durumudur. Bazen bu sıkışma ile birlikte idrar kaçırma olabilir. Genellikle 40 yaş sonrası görülen bu durum daha çok kadınlarda görülür.
Aşırı aktif mesanenin belirtileri günde 8 den fazla sık idrara çıkma, bazen tuvalete yetişemeden idrar kaçırmadır.
Aşırı aktif mesane tanısının konulabilmesi için öncelikle idrar yolu enfeksiyonu, mesane kanseri, mesane taşı gibi hastalıkların, aşırı sıvı tüketimi ve idrar söktürücü ilaç kullanımının olmadığının tespit edilmesi gerekir.
Tedavide yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar ya da botoks tedavisi kullanılmaktadır.
Kadın Ürolojisi İle İlgili Belirtiler Nelerdir?
Kadınlarda görülen ürolojik sorunlarda ne gibi belirtiler ortaya çıkar? Hangi şikayetlere neden olur? Ürolojik sorunlar kadınlarda çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtilerden en sık görülenler şunlardır;
- Ani idrar yapma ihtiyacı
- İdrar sıkışması
- İdrarda kan
- İdrar yaparken yanma, ağrı ya da acıma
- Sık idrara çıkma
- İdrar kaçırma
- İdrarın renginde değişiklik
- İdrar yaptıktan sonra mesanenin tam olarak boşalmaması
- Vajinadan (hazneden) dışarı sarkma
- Hapşırma, öksürme, gülme sırasında idrar kaçırma
- İşeme zorluğu
Kadın Ürolojinde Kullanılan Tetkikler Nelerdir?
İdrar Akım Hızı Ölçümü (Üroflowmetri Testi)
Kişi idrar akım hızını ölçen özel bir cihaza ya da tuvalete idrarını yaparken yani işeme sırasında idrarın mesaneden çıkış hızını ölçülür.
Sistometri
Mesanedeki basıncı ölçmek için uygulanan bir testtir. Test sırasında hastanın mesanesi bir sonda aracılığıyla su ile doldurulur. Mesane kaslarının kasılıp kasılmadığı ve mesane hacmi ölçülür.
Basınç Akım Çalışması
Mesane kaslarının gevşeme ve kasılma yeteneğini, dolma ve işeme sırasında mesane içindeki basıncı ölçer.
Sistoskopi
Sistoskopi, özel ışıklı bir alet ile mesanenin ve idrar yolunun incelenmesi işlemidir. Sistoskop adı verilen bir cihaz, idrar kanalının içine sokularak mesane ve idrar yolu gözle incelenir.
Transrektal Ultrason
Makattan ultarason ile girilerek yapılan incelemedir. Makat bölgesinin çeşitli hastalıklarında, makat bölgesindeki kasların ve kadınlarda pelvik taban bölgesinin incelenmesinde kullanılır.
Üretral Basınç Profilometrisi
İdrar kanalındaki yani idrar kanalındaki basıncı tespit eder. Özellikle bazı hastalıklarda ameliyata karar vermede yardımcı olabilir.
Video Ürodinami Testi
İşeme sırasında özel bir cihaz ile görüntü alınmasıdır. X ışınında görünen özel bir boya ile mesane doldurulur. Daha sonra işeme sırasında mesane boşalana kadar görüntüleme yapılır.
Mesane Günlüğü
Özel olarak hazırlanmış bir forma, ne kadar su içildiği, kaç kere idrara çıkıldığı, ne kadar idrar çıkarıldığı ve kaç kere idrar kaçırma olduğu gibi bilgiler yazılır.
Kadın Ürolojisinde Kullanılan Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kadınlarda görülen ürolojik sorunların tedavisinde kullanılan başlıca tedavi yöntemleri şunlardır;
Hormon Tedavisi
Eksik olan hormonun dışarıdan hap ya da merhem olarak verilmesidir.
Enfeksiyon Tedavisi
Enfeksiyonlar antibiyotikle tedavi edilir. Uygun olan antibiyotik tespit edilip uygun doz ve sürede kullanılır.
Pesser Halkası
Mesane, rahim gibi organ sarkmalarında bu organları desteklemek için takılıp çıkarılabilir aparatlardır.
Fizik Tedavi
Leğen boşluğunun tabanını döşeyen ve mesane ve rahim sarkmasını önleyen kasları uyarmak ve güçlendirmek için fizik tedavi uygulanır.
Fistül Onarım Ameliyatı
Mesane ile vajina arasındaki deliğin ameliyat ile kapatılmasıdır.
Sistosel Ameliyatı
Sarkan mesanenin yerine sabitlenmesi işlemidir.
İdrar Kaçırma Ameliyatı
Mesanenin boynunu desteklemek için yapılan askılama yöntemidir.
Mesane Pili Yerleştirme
Mesane Botoksu