Erkek kısırlığı, erkeğe bağlı nedenlerden dolayı çiftin çocuk sahibi olamamasıdır. Çocuk sahibi olamayan bir çiftte kısırlığın nedeni erkeğe, kadına ya da her ikisine de bağlı olabilir.
Kısırlık Nedir?
Kısırlık bir çiftin 1 yıl boyunca düzenli ilişkiye girmesine ve herhangi bir korunma yöntemi uygulanmamasına rağmen gebelik elde edilememesi durumudur. Bir ayda gebe kalma oranı % 20 dir. Genelde 6 ayın sonunda % 50 gebelik oluşur.
Erkek Kısırlığı Neden Olur?
Çocuğu olmayan çiftlerde sebepler açısından araştırma yapılmalıdır. Çocuk olmayan çiftlerin yaklaşık yüzde ellisinde erkek ilişkili bozukluklar vardır. Ancak kısır olan erkeklerinde yaklaşık yüzde 30 unda herhangi bir sebep bulunmamaktadır. Sebep bulunmayan durumların kronik strese ,tanı konulamamış endokrin bozukluklara ve şu anki testlerle tanı konulamayan genetik bozuklarla alakalı olabileceği düşünülmektedir. Kısırlığın sebepleri şöyle sıralanabilir;
Kaliteli sperm olmaması: Sperm sayısının düşük olması , sperm şeklinde bozukluk olması, sperm hareketlerinin yetersiz olması ya da spermin hiç olmaması
İnmemiş testis: Yumurtalar (testis) çocuk anne karnındayken kasık bölgesinden geçip skrotuma (torbaya) iner. Eğer bebek doğduğunda yumurtalar torbada değilse buna inmemiş testis denir.
Varikosel: Testislerdeki toplar damarların genişlemesidir. Torbalarda sıcaklık artışına neden olur.
Hormonal bozukluklar: Beyinden , tiroid bezinden veya testislerden salınan hormonlar
Genetik bozukluklar
Yaralanmalar
Erkek üreme sistemindeki enfeksiyonlar
Kabakulak
Uzun süreli hastalıklar (şeker hastalığı gibi).
Sperm kanallarındaki tıkanıklıklar
Meninin dışarıya akması yerine mesaneye akması: ( kullanılan bazı ilaçlara, geçirilmiş bazı ameliyatlara bağlı)
Kanserler: kanser ameliyatları, kullanılan ilaçlar, ışın tedavileri
İleri yaş
Sigara ve alkol kullanımı
Aşırı kilolu olmak
Erkek Kısırlığı Tanısı Nasıl Konur?
Erkek kısırlığı tanısı için ayrıntılı hikaye alınması çok değerlidir. Geçirilmiş ve mevcut hastalıklar, geçirilmiş operasyonlar, geçirilmiş travmalar, testislerin skrotuma (yumurtalık torbası) inme yaşı, sigara, alkol ve diğer maddelerin kullanımı önem taşır. Hikayeyi mutlaka ayrıntılı fizik muayene izlemeli, hastanın üreme fonksiyonlarını etkileyebilecek eşlik eden hastalıkları, olası sendromik durumlar, genital bölgenin detaylı değerlendirilmesi yapılmalıdır.
Muayene
Kısırlıkta fizik muayene önemli yer tutar. Kısırlık tek başına olabileceği gibi başka hastalıklarla birliktelik gösterebilir. Bu sebeple detaylı fizik muayene yapmak gerekir. Hastalara genel fizik muayene yapmak ilk yapılması gerekendir. Hastaların boylarına, kilolarına dikkat etmek gerekir. Hirsutizm( bazı bölgelerde anormal kıllanma), akne varlığı, BMİ, tiroid fonksiyon testleri, tansiyon, nabız fizik muayenede bakılması gereken bulgulardır. Aynı zamanda genital muayene (penis boyutu, testis muayenesi) bir diğer yapılması gereken muayenedir.
Spermiyogram (Sperm Testi)
Sperm testi, erkeklerin üreme potansiyelini incelemek amacıyla yapılan mikroskobik bir incelemedir. Bu incelemede semen(döl) kalitesi, sayısı, şekli, hareket kabiliyeti gibi birçok parametre incelenirken analiz sonuçları doktorunuza tedavi planlaması açısından yol gösterecektir.
Erkek Kısırlığı Tedavisi Nasıldır?
İlaç Tedavisi
Erkek kısırlığından ilaç tedavisi en başta hormonal dengenin yerinde olmadığı hastalarda eksik hormonun yenine konması şeklinde olabilmektedir. Bu ilaçlar hormonlar zincirinde eksikliği ya da fazlalığı olan hormona göre enjeksiyon yani iğne, hap ya da cilde sürülen ilaç formlarında olabilmektedir. Bu ilaçlar sadece uzman hekimler tarafından reçete edilebilir.
Öte yandan erkek infertilitesinde yaygın şekilde kullanılan bir diğer ilaç grubu ise antioksidanlar ve vitaminlerdir. Bu bileşenler Vitamin A, E, C, Koenzim 10, karnitin, N-asetil sistein, Selenyum ve Çinko gibi maddelerdir. Bu antioksidan bileşenlerin gebelik oranlarını arttırdığı bildirilmiştir.
Ameliyat
Semende (meni, döl) hiç sperm olmaması, testislerden penise dek devam eden tüplerdeki tıkanıklıktan kaynaklanabilmektedir. Buna obstrüktif azospermi denir. Tıkanıklığı gidermek ve doğurganlığı artırmak için ameliyat mümkün olabilir. Vazektomi (spermin meninize girmesini durdurma ameliyatı) geçirildiyse, bu tedaviyi tersine çevirmek mümkün olabilir. Varikosel (testis torbasında şişmiş damarlar) varsa ve kısırlığın başka bir nedeni yoksa, ameliyat önerilebilir. Varikosel ameliyatı, sperminizin kalitesini artırabilir. Yardımcı üreme tedavilerinden sonra doğurganlığı artırabileceğine dair de kanıt mevcuttur.
Yardımcı Üreme Teknikleri
Kısırlık pek çok farklı nedenle oluşabilir. Kısırlık tedavisi de kısırlığa sebep olan odak saptandıktan sonra yapılır. Cerrahi ve ilaç tedavileri dışında bazı tedavi yöntemleri de bulunmaktadır. Bazı durumlarda çifte üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinden biri olan tüp bebek tedavisi önerilir. Bu tedavi yönteminde, erkek üreme hücresi sperm ile kadın üreme hücresi olan yumurta, laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllenme sağlanır. Meydana gelen embriyo, anne adayının rahmine bırakılarak gebelik sağlanmış olur.
Erkek Kısırlığına Hangi Bölüm Bakar?
Eğer bir yıl veya daha uzun süredir hamilelik elde edilememişse kısırlık yönünden bir değerlendirilmeye gereksinim vardır. Ancak eğer kadının yaşı 30 veya üzerinde ise 6 aylık bir korunmasız ilişki sonrasında hala gebelik olmamışsa doktora başvurmalıdır. Hem kadın hem de erkek doktora gitmelidir.
Erkekler üroloji alanında uzmanlığını yapmış bir doktora gitmelidir. Üroloji doktorları böbrek , böbrek yolları, mesane (sidik kesesi), prostat , erkek üreme organlarının hastalıkları ve ameliyatlarıyla ilgilenir. Ürolojinin kendi içinde sadece erkek üreme sistemiyle ilgilenen bölümü de vardır. Bu bölüme androloji denilir. Kısırlık şikayeti olan veya erkek üreme sistemi ile ilgili muayene olup genel bilgi almak isteyen kişilerin bir üroloji uzmanına başvurması gerekir.
