Böbrek taşları ve idrar yolu taş hastalığı ülkemizde sık görülen bir hastalık grubudur. İdrar yolu dendiğinde, böbrekler, böbreklerdeki idrarı idrar kesesine taşıyan iç idrar kanalları (üreter), idrar kesesi ve dış idrar kanalı (üretra) anlaşılır. İdrar yolunun herhangi bir yerinde taş görülebilir, ancak en sık görüldüğü yer böbreklerdir. Böbrekte oluşan taşların bir kısmı idrar kanallarından idrar kesesine doğru hareket edebilir.
Böbrek Taşları Görülme Sıklığı Nedir?
Ülkemizde yaklaşık olarak her 100 kişiden 15’inde taş hastalığı görülür. Bunlarında yüzde 17’sini çocuk yaş grubu oluşturmaktadır. Taş hastalığı nedeniyle tedavi olan bir kişide on yıl içerisinde yeniden taş oluşma ihtimali yüzde 50’ye yakındır.
Taş Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Tek ya da iki taraflı yan ağrısı
İdrardan kan gelmesi
Bulantı
Kusma
Böbrek Taşları Nasıl Tespit Edilir?
Bir kişide böbrek taşı olup olmadığının anlaşılması için aşağıdaki testlerin yapılması gerekir.
İdrar Tahlili
Ultrasonografi
Direk Üriner Sistem Grafisi
İlaçlı Böbrek Filmi
Bilgisayarlı Tomografi
Böbrek Taşları Nasıl Tedavi Edilir?
Taşın tedavisi, taşın bulunduğu yere büyüklüğüne göre değişir. Doğru tedavi seçimi başarıda çok önemlidir. Açık ameliyat günümüzde artık neredeyse kullanılmamaktadır. Böbrek taşlarının neredeyse tamamı kapalı böbrek taşı ameliyatı ile tedavi edilmektedir.
Büyüklüğü 1 santimetre civarında olan ve böbreğin havuzcuğunda bulunan taşlarda en uygun tedavi vücut dışı şok dalga (ESWL) tedavisidir. Bu yöntemle tedavide sert taşlarda birden çok seans gerekebilmektedir. Büyük taşların şok dalgalarıyla kırılmasında, oluşan taş parçaları idrar kanalını tıkayarak böbrek hasarına neden olabilir.
Şok dalgalarına dirençli, 2 cm’den daha büyük böbrek taşlarında, böbreğin süzmesine engel olacak şekilde tıkanıklığa yol açmış olan kalan taşlarında ve idrar kesesindeki taşlarda endoskopik taş tedavi yöntemleri kullanılır. Endoskopik yöntemlerde, ciltte herhangi bir kesi yapılmaz. Lazer enerjisi ile taşlar parçalanarak küçük parçacıklar haline getirilir.
Endoskopik yani kaplı yöntemler şunlardır;
Böbrek Taşları Tedavisinde Perkütan Nefrolitotomi
2 santimetreden büyük ve sert böbrek taşlarında uygulanır. Ameliyat hasta genel anestezi altında iken yapılır. Ciltten girilerek böbreğe yerleştirilen bir tüp içinden özel bir alet ile taşa ulaşılır ve taş kırılır. Kırılan parçalar dışarıya alınır. Hastanede kalma süresi 2-3 gündür.
Üreterorenoskopi
İdrar kanalındaki taşların tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Dış idrar kanalından girilerek idrar kanalındaki taşa ulaşılır ve lazer enerjisi ile taş kırılır. Hastanede kalış süresi genellikle 1 gündür.
Fleksible Üreterorenoskopi
Böbrek içindeki ve özellikle de kaliks adı verilen küçük havuzcuklardaki taşların, ince, bükülebilir, kablo gibi bir cihazla kırılması işlemidir. Dış idrar kanalından girilerek taşa ulaşılır. Lazer ile taşlar kırılır. Kırılan parçalar dışarıya alınır. Hastanede kalış süresi 1-2 gündür.
Sistolitotripsi
İdrar torbası içindeki taşların kapalı yöntem ile kırılmasıdır. Hastanede yatış süresi genellikle bir gündür.
