Böbrek, vücudumuzda bulunan, şekil olarak fasulye biçiminde olan, bir boşaltım sistemi organıdır. Bir kişide iki adet böbrek bulunmaktadır. Böbrekler, başta üre olmak üzere vücutta oluşan atık maddeleri kandan süzer ve onların idrar ile atılmasını sağlar.
Böbrek Nedir?
Böbreği daha iyi anlayabilmeniz için size biraz anatomisinden bahsedeceğim. Bir çok kişi kasapta böbrek görmüştür mutlaka. Bir böbrek boyuna ortadan ikiye yarıldığında, kırmızı ve beyaz renkli iki farklı yapıdan oluştuğu görülür. Birinci kısım, dıştaki ve kırmızı renkli olan kısımdır. Burasına tıp dilinde ”parenkim” adı verilir. Böbreğin idrarı üreten kısmıdır. İkinci kısım ise böbrekte üretilen idrarın toplandığı boşlukların, havuzcukların bulunduğu kısımdır. Bu kısma ”toplayıcı” kısım denir. Beyazımsı bir görünümdedir.
Parenkim kısmında üretilen idrar, böbrek içinde kaliks denilen ve kadeh görünümdeki küçük havuzcuklara gelir. Buradan da pelvis adı verilen ortadaki böbreğin büyük havuzuna iletilir. Buradan ise idrar idrar iç kanallarıyla (üreter) mesaneye yani idrar kesesine taşınır.
Böbrek parenkim kısmında ”glomerül” adı verilen damar tomurcukları bulunur. Her bir böbrekte yaklaşık 2 milyon glomerül vardır. Bunlar kanın süzüldüğü yerlerdir.
Böbrekler Nerede Bulunur?
Böbrekler, karın boşluğunun arkasında, omurganın her iki yanında, sağda ve solda olmak üzere iki adettir. Erkelerde ortalama ağırlığı 150 gram, kadınlarda 135 gramdır. Vücut yapısının büyüklüğüne göre bu ağırlık değişir. Böbreklerin uzunluğu ortalama 12-13 cm, eni 5-7 cm, kalınlığı ise 3 cm’dir. Böbrekler damar bakımından son derece zengin organlardır.
Böbrekler sırt kaslarına komşudur. Periton adı verilen karın zarı böbreklerin üzerini örter. Karaciğer, dalak, bağırsak gibi karın içi organlar ile böbrekler arasında, periton denilen bu ince karın zarı bulunur. Böbrekler genellikle, yandan ya da arkadan gelen darbeler, çarpma, bıçak ya da kurşun yaralanmalarından etkilenir.
Böbreklerin Görevleri Nelerdir?
- Böbreklerinin en önemli görevi, kanda biriken, üre ve kreatin gibi zehirli atıkları ”idrar” ile vücuttan atmaktır.
- Vücudun sıvı ve elektrolit dengesini sağlayan organlar böbreklerdir.
- Vücudun asit-baz dengesini sağlarlar.
- Böbreklerden renin adı verilen bir hormon salgılanır. Bu hormon, kan basıncını yani tansiyonu düzenlenmesinde rol alır. Renin hormonunda artış hipertansiyona yani tansiyonun yükselmesine, azalması ise hipotansiyona yani tansiyonun düşmesine neden olur.
- Böbreklerden salgılanan eritropoetin adı verilen bir madde, kemik iliğini uyararak eritrosit ya da alyuvar denilen kırmızı kan hücresi yapımını sağlar.
Böbrek Hastalıkları Nelerdir?
Böbreklerden köken alan hastalıklardır. Bunlardan bazılar;
- Taş
- Kanser
- Yetmezlik
- Glomerülonefrit
- Nefrotik Sendrom
- Çıkım Darlığı
- Hideronefroz
- Polikistik Böbrek Hastalığı
- Kist
- Piyelonefrit
Böbrek Hastalıklarına Hangi Bölüm Bakar?
Böbreğin hastalıkları ile ilgilenen iki bölüm bulunmaktadır. Bunlar üroloji ve nefroloji bölümleridir. Üroloji, böbreğin kanser, enfeksiyon ve taş hastalıklarıyla ilgilenir. Böbreğin nefrotik sendrom, nefrtit, yetmezlik, üre ve renal hipertansiyon gibi hastalıklarına ise nefroloji bölümü bakar.
