Kastrasyona dirençli prostat kanseri ile hormona dirençli prostat kanseri aynı şeydir. Prostat kanseri, prostat bezindeki hücrelerin anormalleşmesi sonucu çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kanserdir. Erkeklerde en sık görülen kanser prostat kanseridir. Prostat kanseri yine erkeklerde kansere bağlı ölümlerde ikinci sırada yer almaktadır. Prostat kanseri ile prostat büyümesi farklı hastalıklardır.
Kastrasyon Ne Demek?
Kastarasyona ya da hormona dirençli prostat kanseri, prostat kanserinin seyri sırasında görülen bir aşamadır. Normalde prostat bezindeki hücreler, büyüme ve çoğalmaları için erkeklik hormonu olan testosteron hormonuna ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden prostat kanserinin tedavisinde, vücuttaki testosteron hormonunun üretiminin durdurulması ya da etkisinin önlenmesi, prostat kanserinin gerilemesine ve kanserin büyümesinin yavaşlamasına yol açar. İşte testosteron hormonunun üretiminin durdurulmasına ya da etkisinin önlenmesine kastarasyon adı verilir. Kastrasyon ya erkeklik hormonunun üretildiği yer olan testislerin çıkarılması (cerrahi kastrasyon) ya da bir takım ilaçlar ile testisin hormon üretemez hale getirilmesi (medikal kastrasyon) şeklinde yapılır. Testislerin ameliyat ile çıkarılmasına orşiektomi denir.
Kastrasyona Dirençli Prostat Kanseri Nedir?
Prostat kanserinin lokalize (kanser prostat içinde), lokal ileri (kanser prostat kabuğunun dışına çıkmış) ve metastatik (kanser diğer organlara sıçramış) olmak üzere üç şekli vardır. Kastrasyon tedavisi ya da hormonal tedavi, lokal ileri ve metastatik prostat kanserinin tedavisinde kullanılır. İlk zamanlar bu tedavi ile kanser hücrelerinin büyümesi yavaşlar. Ancak ne var ki, 2-3 yıl içinde bu tedavi etkisini yitirir ve kanser hücreleri tekrar çoğalmaya başlar. İşte bu duruma kastrasyona dirençli prostat kanseri ya da hormona dirençli (duyarsız) prostat kanseri adı verilir.
Kastrasyona Dirençli Prostat Kanserinin Tanısı Nasıl Konur?
Kastrasyona dirençli prostat kanseri diyebilmek için kan testosteron seviyesinin kastre düzeyde olması gerekir. Bu değer 2 ng/dl’nin altı demektir. Kan testosteron düzeyi kastre seviyede olmasına rağmen, kan PSA seviyesinde artış görülmesi, tümörün hacminde artış olması ya da kemik sintigrafisinde en az 2 tane yeni metastaz saptanması durum, kastrasyona dirençli prostat kanseri geliştiği anlamına gelir.
Kastrasyona Dirençli Prostat Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Prostat kanserinin tedavisi hastalığın evresine göre değişir. Hastalık erken evrede, yani hastalık daha prostat bezi içerisindeyken tespit edilirse ameliyat ile prostat bezi tamamen çıkartılır. Hastalık prostat bezi dışına çıkıp başka organlara yayılırsa ameliyat dışı tedaviler uygulanır. Bunlar;
Hormonal Tedavi
Hormona dirençli prostat kanserinde, kanser hücreleri eskisinde olduğundan daha az hormona ihtiyaç duyar. Bu yüzden hormonal tedavi uygulamasına devam edilmelidir. Hormonal tedavi ya testislerin alınması ya da ilaçlar ile yapılmaktadır.
Antiandrojen Tedavi
Anti androjen tedavi, böbrek üstü bezlerinde üretilen az miktardaki erkeklik hormonlarını etkisiz hale getirmek için kullanılır. Bunun için bicalutamide adı verilen bir ilaç kullanılmaktadır. Kastrasyona dirençli prostat kanserinde hasta antiandrojen almıyorsa başlanmalıdır. Zaten önceden bu tedaviyi alıyorsa antiandrojen tedavisi kesilmelidir.
Östrojen Tedavisi
Kadınlık hormonu olan östrojen, kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatır. Ancak kan pıhtılaşmasını ve kalp krizi riskini artırması nedeniyle günümüzde artık önerilmemektedir.
Adrenolitik Tedavi
Böbrek üstü bezinde üretilen erkeklik hormonlarının baskılanması tedavisidir. Ketakonazol adı verilen ilaç kullanılır. Ancak yan etkilerinin fazla olması nedeniyle artık kullanılmamaktadır.
Yeni Hormonal İlaçlar
Abiteron asetat ve enzalutamid bu grup ilaçlardandır. Bu ilaçlardan abiteron asetat, testosteron hormonunun üretimini engeller. Kortizon ile birlikte kullanılmalıdır. Enzalutamid ise erkeklik hormonunun reseptörlerine bağlanmasına engel olur.
İmmüoterapi
Sipuleucel-T isimli ilaç bağışıklık sistemini güçlendirerek etkisini gösterir. Damar yolundan verilir.
Kemoterapi
Kanser hücrelerini öldüren ilaçlardır. Dosetaksel hormona dirençli prostat kanserinde kullanılan birinci basamak kemoterapi ilacıdır. Bunun etkisiz olması halinde kabazitaksel kullanılır.
Radyasyon Tedavisi
Özellikle kemik ağrılarının giderilmesinde kullanılır.
