İdrar tahlili, idrar yolu enfeksiyonu, böbrek hastalığı ve şeker hastalığı gibi bir çok hastalığı tespit için kullanılan bir testtir. İdrar tahlilinde , idrarın görünümüne, konsantrasyonuna, kokusuna ve içeriği kontrol edilir. İdrar tahlili neticesinde bir çok hastalığın tanısı konabilir. Örneğin, idrar yolu enfeksiyonda normalde berrak bir görüntüsü olan idrar bulanık görünür. İdrarda bakteri ve lökosit denilen beyaz kan hücreleri görülür. İdrarda protein miktarda artması çeşitli hastalığının bir işareti olabilir.
İdrar Tahlili Neden Yapılır?
İdrar tahlilinin yapılmasının çeşitli nedenleri vardır. Bunlar;
Genel Sağlık Kontrolü
Hiç bir şikayet olmadığı zamanlarda bile belli aralıklarla yapılan genel sağlık kontrollerinde idrar tahlili mutlaka yapılmalıdır. Çünkü idrar, tüm vücut hakkında genel bir bilgi verebilir. İdrarda şeker olması kişinin Doktorunuz rutin bir tıbbi muayenenin, hamilelik muayenesinin, ameliyat öncesi hazırlığın bir parçası şeker hastası olabileceğini işaret eder. protein olması nefrotik sendrom gibi böbrek hastalığının bir bulgusudur. Yine ameliyat öncesi hastanın değerlendirilmesinde de idrar tahlili mutlaka yapılır.
Bazı Hastalıkların Tanısı
Hastanın şikayetleri dinledikten sonra bazı hastalıklardan şüphelenilir. Örneğin hastanın ağzı kuruyorsa, idrara sık çıkıyorsa şeker hastalığı akla gelir ve açlık şekeri ile birlikte idrarın incelenmesi gerekir. Benzer şekilde idrar yaparken yanma varsa idrar yolu enfeksiyonu akla gelir ve idrarda bakteri var mı diye idrar analizi istenir. Böbrek taşı şüphesi varsa da idrar testi yapılmalıdır. Örnekler çoğaltılabilir. Yani hastada bazı şikayetler varsa, idrarın laboratuvarda incelenip analiz edilmesi bu şüpheyi gidermede yardımcı olur.
Hastalıkların Takibi
İdrar tahliliyle bazı hastalıkların takibi yapılmaktadır. Bazı böbrek hastalıklarının takibi ve tedavinin izlenmesi için düzenli olarak bir idrar tahlilinin yapılması gerekir.
Hamilelik Testi
İdrar tahlilinin kullanıldığı bir başka alanda hamilelik şüphesidir. Hamilelikte kanda ve idrarda insan koryonik gonadotropin (HCG) adı verilen bir hormon artar. Bu hormonun idrarda ölçülmesi ile kişinin hamile olup olmadığı anlaşılabilir.
İdrar Tahlili İçin Hazırlık Nasıl Olmalı?
Tahlil için yeterli miktarda idrar verebilmek için idrar kesesinde idrar olması gerekir. Genellikle tahlil için idrar sabah ilk idrardan 50-100 ml kadar alınır. İdrar verebilmek susuz kalmamak gerekir. Ancak tahlil öncesi aşırı miktarda su içmek yanlış sonuçlara neden olabilir.
Aşağıdaki maddeler idrar tahlilinin sonucunu etkileyebilir.
C vitamini içeren gıda takviyeleri
Metronidazol
B2 vitamini
Antrakinon içeren müshil ilaçları
Metokarbamol
Nitrofürantoin
Özet olarak, idrar tahlili bazı hastalıkların tanısında ve genel sağlık kontrolünde çok önemli olan ve çok sık kullanılan bir testtir.
Prof.Dr. Yusuf Özlem İlbey
